Terminal Dönem Bakım Ünitesinde Geriatrik Hasta

Nurullah YÜCEL, Demet TEKİN , Hafize DOĞAN, Kerime CESUR, Mehmet Akif KARAN


Amaç
Kurumuzda bakıma muhtaçlık derecesi en fazla olan yaşlıların kaldığı sitede 2007 yılından bu yana 15 yataklı “Terminal Dönem Bakım Ünitesi” (TDBÜ) hizmet vermektedir. TDBÜ, yaşlılarımızdan yoğun bakım takibi gerektiren ama hastane yoğun bakım birimlerinde takibi sonlandırılan ve evine gönderilen yaşlılarımıza hizmet vermektedir. Bu çalışmada TDBÜ’de takip ettiğimiz hastalarla ilgili veriler sunulmaktadır.

Gereç ve Yöntem
Çalışmada, Ocak 2007 – Nisan 2008 tarihleri arasında Kurumumuzdaki Terminal Dönem Bakım Ünitesinde (TDBÜ) takip edilen geriatrik yaş grubunda bulunan 41 sakinin demografik özellikleri ve tıbbi sorunları otomasyon sistemi ve sakin dosyalarından elde edildi.

Bulgular
1- 60-64 yaş 65-74 yaş 75-84 yaş 85 yaş ve üstü
Erkek % 31,82 %31,82 %27,27 % 9,09
Kadın % 0 % 15,79 % 47,37 % 36,84
2- Çalışma kapsamına alınan 41 olgunun % 54’ü erkek, %46’sı kadındı.
3- Olguların yaş ortalaması 73±7 yıl olup, erkekler 69±6, kadınlar 82 ±8 yaşındaydı.
4- Kurumda kalış süresi 26,56±2.30 aydı. %39,02 olgu 1 yıldan daha az, %12,19 yaşlı ise 5 yıldan daha uzun süre kalmıştı.
5- TDBÜ’de ortalama kalış süreleri 5,68± 3,8 aydır. Kadınlar erkelerden daha uzun süre kalmıştı. % 9,75 olguya 1 seneden daha uzun süreden beri hizmet verilmekte olup, %12,19 yaşlının 1 aydan daha kısa süre takip edildiği, 4 sakinimizin bu ünite açıldığı günden bu güne hala ünitede bakımının devam ettiği tespit edildi.
6- Olguların günlük kullandığı ilaç sayısı 5,73±1,2’dir.
7- Olguların %60,97’sinin oral yoldan, %36,58’nin nasogastrik sonda ile, % 2,43’ünün ise PEG ile olduğu tespit edildi.
8- Araştırmaya dahil edilen gruptaki sakinlerin %34,14’ü hala TDBÜ’de takip edilmektedir. Diğer olguların %81,48’nin vefat ettiği, %18,52 olgunun ise sağlık durumlarının düzelmesi ile daha önce kaldıkları sitelere geri döndükleri tespit edildi.
9- %63 olguda hipertansiyon, %43 olguda demans , %39 olguda osteoporoz bulunduğu ve bunları diabetes mellitus, KOAH, kanserler, serebrovasküler olayların takip ettiği tespit edildi. Her iki cinste ilk iki sırayı hipertansiyon ve demans alırken erkeklerde bunları KOAH, kanserler, serebrovasküler olayların, kadınlarda ise osteoporoz, diabetes mellitus, kanserlerin takip ettiği tespit edildi.
10- Yatış sebeplerine göre incelendiğinde en büyük grubun ( %24,39) ileri evre demans sonucu beslenme ve sağlık sorunları nedeni ile yakından takip edilmesi gereken yaşlı grubu olduğu ve bu grubu sırasıyla onkolojik hastalar, serebrovasküler hastalıklar, KOAH ve kronik böbrek yetersizliği hastalarının takip ettiği tespit edildi.

Sonuç
Bu çalışmada kurumsal bakım hizmeti veren bir kurumdaki TDBÜ’de takip edilen yaşlı hastalarla ilgili veriler sunulmaktadır. Erkeklerin 75 yaş altında, kadınların ise 75 yaş üstünde yoğunlaşması dikkati çekmiştir. TDBÜ kalış süresinin 5,6 ay olması, bu ünitede takip edilme endikasyonlarının ve terminal hasta kavramının tartışılmasını gerektirmektedir. Olguların %18’i sağlık durumları bir önceki düzeylere erişecek kadar iyileştiği için kurumun diğer servislerine nakledilmiştir. Mortalite oranın %53,68 olup, aynı yaş grubu için hastane yoğun bakım ünitelerindeki mortalite oranından (%22,4) daha fazla olması doğaldır. Hizmet içi eğitim çalışmaları ile TDBÜ personelin terminal hastaların takibi ve değerlendirmesi konusundaki bilgi ve becerilerinin artırılmasının hizmet kalitemizi olumlu etkilediğini düşünüyoruz.